Wysłanie człowieka na Księżyc to jedno z największych wyzwań technologicznych i logistycznych w historii ludzkości. Od czasu pierwszego lądowania na Księżycu w 1969 roku w ramach misji Apollo 11, technologie kosmiczne przeszły ogromny postęp, ale także wzrosły koszty takich przedsięwzięć. W obecnych czasach ponowne wysłanie człowieka na Księżyc, szczególnie w kontekście planowanej misji Artemis przez NASA, to niezwykle skomplikowany i kosztowny projekt. W tym artykule przyjrzymy się szacunkowym kosztom takiej misji, jakie elementy na nie wpływają oraz jakie są prognozy na przyszłość.

Historia Misji Księżycowych 🌙

Program Apollo był monumentalnym projektem realizowanym przez NASA w latach 60. i 70. XX wieku. W szczytowym okresie programu, w 1966 roku, budżet NASA stanowił około 4,4% federalnego budżetu USA, co odpowiadało około 25,4 miliarda dolarów rocznie (w przeliczeniu na dzisiejsze dolary). Całkowity koszt programu Apollo wyniósł około 25,4 miliarda dolarów w ówczesnych dolarach, co odpowiada około 150 miliardom dolarów po uwzględnieniu inflacji.

Program Artemis: Nowe wyzwania i… koszty 🚀

NASA planuje ponowne wysłanie ludzi na Księżyc w ramach programu Artemis, który jest następcą programu Apollo. Pierwsza misja załogowa na Księżyc w ramach Artemis, planowana na koniec lat 20. XXI wieku, ma na celu nie tylko powrót na powierzchnię Księżyca, ale także stworzenie trwałej bazy badawczej, która mogłaby służyć jako punkt wyjściowy do dalszych eksploracji kosmosu, w tym potencjalnie Marsa.

Szacunkowe Koszty Programu Artemis 💲

Według różnych źródeł, szacowane koszty programu Artemis mogą wynosić od 20 do 93 miliardów dolarów do 2025 roku. Różnica w szacunkach wynika z różnych założeń dotyczących harmonogramu misji, technologii oraz logistyki.

• Koszt systemu startowego (SLS – Space Launch System): SLS, będący kluczowym elementem misji, jest potężną rakietą zaprojektowaną do wynoszenia ciężkich ładunków, w tym załogowych statków kosmicznych. Szacuje się, że rozwój i budowa SLS może kosztować od 10 do 20 miliardów dolarów.
• Koszt statku kosmicznego Orion: Orion, statek kosmiczny, który ma przetransportować astronautów na orbitę Księżyca, szacowany jest na około 11 miliardów dolarów.
• Lądownik księżycowy: W ramach Artemis NASA współpracuje z firmami prywatnymi, takimi jak SpaceX, w celu opracowania lądownika księżycowego. Koszt tego elementu może wynosić od 4 do 10 miliardów dolarów.
• Infrastruktura na powierzchni Księżyca: Planowanie długoterminowej obecności na Księżycu wymaga inwestycji w infrastrukturę, taką jak habitaty, systemy komunikacyjne, a także technologie do eksploatacji lokalnych zasobów. Te koszty mogą wynosić dodatkowo kilka miliardów dolarów.

Co oznacza 20-90 miliardów dolarów kosztów projektu Artemis?

Aby lepiej zrozumieć, jak ogromna jest to kwota, przyjrzyjmy się kilku przykładom:

1. Budżet Państw: Dla porównania, w 2023 roku całkowity budżet Polski wynosił około 160 miliardów dolarów. Oznacza to, że kwota 20-90 miliardów dolarów to około 12,5% do 56% rocznego budżetu całego kraju, jakim jest Polska. To tak, jakby państwo musiało poświęcić sporą część swojego rocznego budżetu na jedną misję kosmiczną.
2. Projekty Infrastrukturalne: W Polsce za 20 miliardów dolarów można by zbudować około 10 000 kilometrów autostrad, biorąc pod uwagę średni koszt budowy kilometra autostrady wynoszący około 2 milionów dolarów. Z kolei 90 miliardów dolarów to kwota, która mogłaby pokryć budowę kilku dużych projektów infrastrukturalnych, takich jak nowoczesne lotniska, linie kolejowe wysokiej prędkości, a nawet elektrownie jądrowe.
3. Koszt Utrzymania: Przy założeniu, że przeciętna rodzina w USA wydaje około 60 000 dolarów rocznie, to 20 miliardów dolarów mogłoby pokryć roczne koszty życia dla ponad 330 000 rodzin. A 90 miliardów dolarów wystarczyłoby na to samo dla 1,5 miliona rodzin.
4. Przemysł Rozrywkowy: Koszt produkcji najdroższego filmu w historii, „Avatara: Istota Wody”, wyniósł około 350 milionów dolarów. Za 20 miliardów dolarów można by sfinansować produkcję około 57 takich filmów, a za 90 miliardów – aż 257. To gigantyczne pieniądze, które mogłyby zdominować cały przemysł filmowy na wiele lat.
5. Firmy Technologiczne: Na początku 2024 roku wartość rynkowa Twittera wynosiła około 35 miliardów dolarów. Oznacza to, że za 20 miliardów dolarów można by kupić około 57% udziałów w Twitterze, a za 90 miliardów – całą firmę, i to z nawiązką.

Te przykłady pokazują, że 20-90 miliardów dolarów to nie tylko ogromna suma pieniędzy, ale także kwota, która mogłaby zrewolucjonizować różne sektory gospodarki, sfinansować duże projekty narodowe, albo zapewnić stabilność finansową dla setek tysięcy rodzin.

Czynniki Wpływające na Koszty Misji 💰

Koszt misji księżycowej jest determinowany przez szereg czynników, w tym:

Rozwój technologii:
Postęp technologiczny może obniżyć koszty poprzez stworzenie bardziej efektywnych rozwiązań. Przykładem mogą być nowe technologie rakietowe, systemy podtrzymywania życia oraz wykorzystanie zasobów księżycowych (ISRU – In-Situ Resource Utilization).

Współpraca międzynarodowa i prywatna:
Współpraca z międzynarodowymi partnerami oraz sektorem prywatnym, jak np. z firmami takimi jak SpaceX czy Blue Origin, może znacząco obniżyć koszty dzięki podziałowi odpowiedzialności i finansowania.

Koszty operacyjne:
Koszty operacyjne obejmują wszystko od zarządzania misją, przez przygotowanie załogi, aż po wsparcie w trakcie misji. Są one trudne do oszacowania, ale mogą stanowić istotną część budżetu.

Czas trwania misji i jej złożoność:
Im bardziej złożona i długotrwała misja, tym większe koszty. Planowanie bazy księżycowej oraz długoterminowych misji wymaga znacznie większych nakładów finansowych niż jednodniowe lądowanie.

Koszty a Wartość Naukowa 🔬

Pomimo ogromnych kosztów, które mogą sięgnąć dziesiątek miliardów dolarów, misje księżycowe mają ogromną wartość naukową i technologiczną. Badania na Księżycu mogą dostarczyć kluczowych informacji na temat formowania się Układu Słonecznego, a także przetestować technologie, które mogą być użyteczne w przyszłych misjach na Marsa. Dodatkowo, takie przedsięwzięcia stymulują rozwój technologii, które mogą mieć zastosowanie również na Ziemi.

Opinia Eksperta: Dr. Robert Zubrin, inżynier kosmiczny i prezes Mars Society, zauważa: „Choć koszty eksploracji kosmicznej są wysokie, inwestycje te przynoszą niewymierne korzyści naukowe i technologiczne, które przekładają się na postęp ludzkości. Misje takie jak Artemis to inwestycje w przyszłość – nie tylko odkrywamy kosmos, ale też rozwijamy technologie, które mogą zmienić nasze życie na Ziemi. Długoterminowo, te misje mogą stać się fundamentem dla nowych, globalnych gałęzi przemysłu.”

Przyszłość Misji Księżycowych 🔮

Misje księżycowe, takie jak Artemis, to dopiero początek długoterminowych planów eksploracji kosmosu. W miarę rozwoju technologii i doświadczeń zdobytych podczas misji księżycowych, koszt przyszłych misji może ulec zmniejszeniu. W dłuższej perspektywie, trwała obecność na Księżycu może stać się bardziej opłacalna, zwłaszcza w kontekście wykorzystania lokalnych zasobów, co zminimalizuje konieczność transportowania wszystkiego z Ziemi.